Om de bestaande competenties (kennis, vaardigheden en beroepshouding) naar een hoger niveau te tillen en nieuwe competenties te ontwikkelen focussen we bij de Maashorst Academy op leren gericht op een blijvende verandering met behulp van de ijsberg van McClelland*.
Toelichting IJsberg van McClelland
Ieder mens heeft gedrag dat zichtbaar en waarneembaar is. De beweegredenen achter dat gedrag zijn niet altijd zichtbaar, maar dat is wel bepalend hoe iemand functioneert en in het leven staat.
Datgene wat anderen van je zien of wat jij ziet bij anderen is hetgeen wat boven de waterlijn van de ijsberg zichtbaar is. Dit zijn je kennis, vaardigheden en gedrag. Het ‘doen’ staat hier centraal. Hetgeen wat zich onder de waterlijn van de ijsberg afspeelt het ‘denken’ en het ‘willen’ is niet direct zichtbaar. Dat zijn de meer abstracte termen als normen, overtuigingen, zelfbeeld, eigenschappen, motieven, waarden en drijfveren. McClelland toonde aan dat hetgeen zich afspeelt onder de waterlijn een veel grotere invloed heeft op het goed presteren dan de beroepshouding (gedrag) kennis en vaardigheden boven de waterlijn.
Blijvende verandering gebeurt onder het wateroppervlak
Datgene wat zich boven het wateroppervlakte bevindt, is relatief eenvoudig te ontwikkelen. Voor de onzichtbare lagen: motieven, drijfveren en persoonseigenschappen geldt het tegenovergestelde. Deze zijn veel moeilijker te ontwikkelen. Het zelfbeeld, normen en overtuigingen nemen een tussenpositie in, deze zijn veranderbaar, maar dat zal de nodige inspanningen vergen.
Verbinden tussen boven en onder de waterlijn doe je door te richten op wat er speelt onder de waterlijn. Want als je daar beweging krijgt, dan volgt de beweging boven in de ijsberg vanzelf.
Tip: benut de tips rondom veranderend leren in 3 stappen in deel 2.
De hele ijsberg is het uitgangspunt in de definitie en de kenmerken van een competentie volgens McClelland. De kern van goed presteren van medewerkers en daarmee ook de verschillen in presteren tussen medewerkers zit in de persoonlijke professionaliteit en dat is op het niveau van willen.
Tip: Zorg dat je weet welke competenties op functieniveau je nodig hebt binnen je organisatie om excellent te presteren en selecteer hierop tijdens de sollicitatiegesprekken.
*) De Amerikaanse psycholoog David McClelland (1917-1998) staat bekend om zijn IJsbergmodel. Het IJsbergmodel kijkt naar het zichtbare gedrag, kennis en vaardigheden van mensen en naar de onderliggende, onbewuste diepere lagen. Net zoals bij een ijsberg, bevindt het grootste deel zich onder water.